Yogmaya

<p style="color: rgb(0, 0, 0); font-family: &quot;Times New Roman&quot;;">&nbsp;</p><header data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="background-color: rgb(255, 0, 102); border-radius: 0px 0px 12px 12px; color: white; font-family: &quot;Segoe UI&quot;, Tahoma, Geneva, Verdana, sans-serif; padding: 20px; text-align: center;"><h1>NEB Resource App</h1><p>Class 11 Notes &amp; Learning Materials</p></header><div class="content" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 51, 102); font-family: &quot;Segoe UI&quot;, Tahoma, Geneva, Verdana, sans-serif; margin: auto; max-width: 1000px;"><h2>Yogmaya - Class 11</h2><div>Chapter - 4</div><div><br></div><h3 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">शब्दभण्डार</h3><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१. दिइएका शब्द र अर्थ बिच जोडा मिलाउनुहोस् :</h4><br><b>क) जलसमाध</b><br>पानीमा डुबेर गरिने प्राणत्याग<br><br><b>ख) बडाहाकि</b><br>राना शासनका समयमा र त्यसपछि पनि केही समय जिल्लाको सर्वोच्च प्रशाशक<br><br><b>ग) आर्य समाज</b><br>अनातन धर्ममा उदारता ल्याउन चलाइएको एक धार्मिक सम्प्रदाय<br><br><b>घ) वैधव्य</b><br>विधवा हुनाको भाव<br><br><b>ङ) हठयोग</b><br>पतञ्जलिद्वारा प्रतिपदित योग ( यम, नियम आदि) द्वारा शरीरलाई धेरै कष्ट दिएर चित्तवृत्तिलाई अन्तर्मुखी पार्ने योगको एक विधि<br><br><b>च) प्रताडना</b><br>पीडा<br><br><b>छ) विचारी</b><br>मुद्दामामिलाको निचोड खिचेर न्यायाधीशलाई अवगत गराउने व्यक्ति<br><br><b>ज) पञ्चाग्नि</b><br>वरिपरि पाँच किसिमका अग्नि बालेर गरिने तपस्या<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">२. पाठपढी गाडा गरिएका पदावलीको सट्टामा मिल्ने शब्द छानेर लेख्नुहोस् :</h4>क) सन्यासी<br>ख) परम्परागत<br>ग) शास्त्रार्थ<br>घ) अग्निसमाधी<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">३. दिइएका शब्द प्रयोग गरी वाक्य बनाउनुहोस् :</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">स्वसिकाइ</h4>योगमायाले स्वसिकाइ बाट नै आफ्नो ज्ञानको क्षितिजलाई फराकिलो बनाइन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">विद्रोह</h4>योगमायाले अध्यात्म, मनावता र सामाजिक परिवर्टनका लागि विद्रोह गरिन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">सञ्जाल</h4>योगमायाका विषयमा लेखिएको उपन्यासका बारेमा सामाजिक सञ्जालमा निकै चर्चा भयो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">धाराप्रवाह</h4>योगमाया धाराप्रवाहरूपमा बोल्न सक्थिन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">योगसाधना</h4>योगमाया योगसाधना गर्ने महिला हुन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">निराहार</h4>योगमायाले योगसाधना गर्दा निराहार विधिलाई समेत अपनाएकी थिइन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">वर्णाश्रम</h4>योगमायाले छुवाछूत र वर्णाश्रम जस्ता अव्यवहारिक चलनको विरोध गरिन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">स्वेच्छिक</h4>अग्निसमाधि लिन योगमायाका भक्तजनहरूले स्वेच्छिक रूपमा नाम लेखाएका थिए ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">यज्ञस्थल</h4>यज्ञस्थललाई पवित्र स्थान मानिन्छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">स्मृति</h4>आज योगमाया हाम्रा स्मृतिमा मात्र रहेकी छिन ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">४. दिइएका शब्दहरु प्रयोग गरि एउटा अनुच्छेद लेख्नुहोस् ।</h4>सासूससुरा भएको घर सबै दृष्टिकोणबाट राम्रो हुन्छ । बुहारीलाई सारोगारो हुँदा घरमा सासुससुराले हेर्ने गर्नुहुन्छ । नन्द आमाजूको उमेर र भाउजू वा बुहारीको उमेर समूह मिल्ने भएकाले उनीहरु मित्र साथी जस्तो व्यवहार हुन्छ । सम्धी र जेठान घरका इज्जतिला पाहुना हुन्। भदा भदैले पनि कहिलेकाही माइतीको तिर्सना मेट्छन् ।<br><br><br><h3 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">बोध र अभिव्यक्ति</h3><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१. पाठ पढ्नुहोस् र दिइएका प्रश्नहरुकोभन्नुहोस् :</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क) योगमायाको जीवनी कति अनुच्छेदमा संरचित छ ?</h4>योगमायाको जीवनी नौ अनुच्छेदमा संरचित छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ख)चौथो अनुच्छेदमा कतिवटा वाक्य छन् ?</h4>चौथो अनुच्छेदमा २५ ओटा वाक्य छन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ग) दोस्रो अनुच्छेदमा योगमायाको जीवनी कुन अवस्थामा वर्णन छ ?</h4>दोस्रो अनुच्छेदमा योगमायाको जीवनीको वाल्यकालीन, वैवाहिक र पारिवारिक अवस्थामा वर्णन छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">घ) योगमायाको जलसमाधिको सन्दर्भ कुन अनुच्छेदमा छ ?</h4>योगमायाको जलसमाधिको सन्दर्भ आठौं अनुच्छेदमा छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">२. दिएका वाक्यहरु जीवनको कुन अनुछेदमा छन्, पत्ता लगाउनुहोस :</h4>क) चौथो अनुछेदमा<br>ख) तेस्रो अनुछेदमा<br>ग) सातौ अनुछेदमा<br>घ) सातौ अनुछेदमा<br>ङ) नवौ अनुछेदमा<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">३. दिएका मितिमा योगमायाको जीवनसंग सम्बन्धित कुन कुन घटना भएको हुन्, भन्नुहोस् :</h4><br><b>(क) वि.स १९२५ :</b>&nbsp;जन्म भएको एक वर्ष पछाडिको समय<br><br><b>(ख) वि.स. १९७३ :</b>&nbsp;छोरी नैनकला र भाइका साथ मझुवावेंसी पुग्नु<br><br><b>(ग) वि.स. १९८२ :</b>&nbsp;दास प्रथाको अन्त्य भएको घोषणा<br><br><b>(घ) वि.स. १९८८:</b>&nbsp;उफौलीटारको योगमायाको कुटी अरुण खोलाले बगाएको<br><br><b>(ङ) वि.सं. १९९२ :</b>&nbsp;आफ्ना अनुयायीसहित खाम्पालुङ हिमाल पार गरी तपस्या गरेकी<br><br><b>(च) वि.सं १९९३ :</b>&nbsp;श्री ३ जुद्धसमसेरसंग भेटी आफ्ना माग राखेकी<br><br><b>(छ) वि.सं. १९९५ :</b>&nbsp;आफ्ना माग पूरा नगरे आफ्ना तमाम भक्तसहित अग्निसमाधि लिने घोषणा गर्नु<br><br><b>(ज) वि.सं. १९९७ :</b>&nbsp;भोजपुरकै उच्च पहाडी क्षेत्र चायाबोटे सिरान तोरीबारीको छेउको अग्लो थुम्कामा बसेर तेइस दिनसम्म तपस्या गरिन्<br><br><b>(झ) वि.सं. १९९८ :</b>&nbsp;अरुण नदीमा गई जलसमाधि लिइन्<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">४. दिइएका आधारमा घटनाक्रम मिलाएर लेख्नुहोस् :</h4>झ) विधवा हुनु र पुनर्विवाह हुनु,<br>ग) भागेर माइती जानू,<br>घ) आसामबाट फर्कनु,<br>ङ) आर्यसमाजी हुनु,<br>च) दीक्षा लिई सन्यासी बन्नु,<br>ञ) उफ्रौलीटारमा कुटी बनाउनु,<br>ज) निराहर, अल्पहार र जलाहार भएर तपस्या गर्नु,<br>छ) दासप्रथा, सतिप्रथाका विरुद्ध आवाज दिनु,<br>क) अग्निसमाधिको घोषणा तर असफल,<br>ख) जलसमाधिको तयारी र सफलता,<div class="ads" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="margin-top: 30px; margin-bottom: 30px; text-align: center;"></div><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">५. पाठको चौथो अनुच्छेद पढ्नुहोस् र सोधिएका प्रश्नहरुको छोटोदिनुहोस् :</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क) योगमायाले कुटी बनाएको ठाउँहरुको नाम लेख्नुहोस् ।</h4>योगमायाले कुटी बनाएको ठाउँहरुको नाम मझुवावेँसी, उफ्रौलीटार र गौडिनी हो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ख) मानिसहरु योगमायासँग प्रभावित हुनुको कारण के हो ?</h4>ज्ञान, अनुभवका आधारमा पण्डितहरूसंग शास्त्रार्थ गर्ने, धाराप्रवाह प्रवचन दिनसक्ने खुबी भएका कारण मानिसहरू योगमायासंग प्रभावित हुन्थे ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ग) योगमायाले किन तपस्या गरेकी हुन् ?</h4>साधनाको प्राप्ति र सबै प्रकारका मोहबाट मुक्त हुन योगमायाले तपस्या गरेकी हुन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">घ) `उनी कहिले निराहार , कहिले जलाहार , कहिले अल्पहार तपस्यागर्थिन् ´ भन्नुको तात्पर्य के हो ?</h4>यसको तात्पर्य योगमायाले जीवनका सबै प्रकारका लोभ र मोहबाट उन्मुक्ति एवं समाज सुधारको चाहना पूरा गर्नका लागि कहिले केही पनि नखाई, कहिले पानी मात्र खाई, कहिले थोरै मात्रै खाई कठोर तपस्या गर्थिन् भन्नू हो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ङ) योगमायाले जलसमाधि नलिएको भए आन्दोलनले कस्तो स्वरुप लिन्थ्यो होला, अनुमान गरि लेख्नुहोस् ।</h4>योगमायाले जलसमाधि नलिएको भए आन्दोलनले शसस्त्र आन्दोलनको रूप लिन्थ्यो होला ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">६. `योगमाया छुवाछूतरहित ………..अविस्मरणीय रहेको छ´ जीवनीको अंश पढी सोधिएका प्रश्नहरुकोदिनुहोस् ।</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क) योगमाया कस्तो समाजको खोजीमा लागिन् ?</h4>योगमाया छुवाछुतरहित, शोषणरहित र भ्रष्टाचाररहित समाजको खोजीमा लागिन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ख) तत्कालीन समाजले आफ्नो विचारलाई आविस्कार गरेपछि उनले कसरी विद्रोह गरिन् ?</h4>तत्कालीन समाजले आफ्नो विचारलाई अस्वीकार गरेपछि उनले सामूहिक जलसमाधि लिएर विद्रोह गरिन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ग) योगमायाको सम्मानमा के कस्ता कामहरु भएका छन् ?</h4>योगमायाको सम्मानमा उनको स्मृतिमा `सर्वाथ योगवाणी´ नामक कृतिका साथै अनुसन्धानात्मक कृतिहरु र `योगमाया´शीर्षकको उपन्यास प्रकाशन गर्ने जस्ता कामहरु भएका छन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">७. दिइएको जीवनीको अंश पढी सोधिएका प्रश्नहरुकोदिनुहोस् ।</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क) योगमायाको धर्मसम्बन्धी मान्यता कस्तो रहेको थियो ?</h4>योगमाया तत्कालीन सामन्ती समाजमा धर्मका नाममा व्याप्त शोषण, दमन, अन्याय, अत्याचार, कुरिती जस्ता धार्मिक विकृति र विसङ्‌गतिको खुलेर विरोध गर्थिन । पूजा, आराधना, भजन, प्रसाद वितरण र ग्रहणमा विनाभेदभाव सबैलाई धार्मिक गतिविधिमा सम्मान सहाभागी गराउनुपर्छ भन्ने योगमायको धर्मसम्बन्धी मान्यता रहेको छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ख) पाठसमेतका आधारमा योगमायाले गरेका सुधारका प्रयासहरुको वर्णन गर्नुहोस् ।</h4>योगमाया समाज सुधारका लागि अथव सङ्‌घर्ष एवं सचेत क्रान्ति गर्ने ऐतिहासिक योगसाधना हुन्। उनले ध्यान, तपस्या र सामाजिक व्यवहारका माध्यमबाट सती प्रथा, छुवाछुत जस्ता कुरितीहरूबाट उन्मुक्त न्याय समातामूलक, विभेदरहित समाज निर्माणका लागि सचेत विद्रोह गरेकी छिन् । उनले सबैलाई सबै धार्मिक गतिविधिमा समान सहभागी गराएकी छिन । लैङ्गिक, जातीय, वर्गीय, धार्मिक, सांस्कृतिक, आर्थिक सबै खालका विभेद पनि वर्णाश्रमको घोर विरोध गरी विभेदरहित आदर्श सभ्य, न्याय र समतामूलक समाजका लागि अग्नि समाधिको प्रयास देखि जलसमाधि लिएर सचेत विद्रोह तथा अनौठों क्रान्ति गरेकी छिन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">८. उत्तर दिनुहोस् :</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क) योगमायाको बाल्यकाल र किशोरावस्था कस्तो रह्यो ?</h4>योगमायाको जन्म वि. सं १९२४ मा भएको थियो । सामाजिक परम्पराअनुसार ७ वर्षको कलिलो उमेरमा नै उनको विवाह भयो । पति भनेर चिन्न नपाउँदै विवाह गरेको दुई वर्षमा उनी विधवा भइन | बाल स्वभाव र गुणका आधारमा उनले घरपरिवार र समाजको तिरस्कार भोग्नुपयो । यही कारण उनी शारीरिक र मानसिक यातनाको समेत सिकार भइन् । यसरी अत्याचारका सबै खाले स्वरूपलाई सहदै उनी चौध वर्षको उमेरसम्म घरमै बसिन । माइत आएर पनि सामाजिक प्रचलनअनुसार उनलाई आफ्नै घरमा फर्काउन प्रयत्न गरियो । उनी घर र माइती दुवै छोडेर आसाम पुगिन र त्यहाँ गएपछि उनले फेरि विवाह गरिन् । विवाहको केही वर्षपछि उनको पतिको फेरि मृत्यु भयो । योगमायाको बाल्यकाल र किशोरावस्था यस्तो रह्यो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ख) योगमाया कसरी अध्यात्मिक विषयमा आकृष्ट भइन् ?</h4>योगमायाको पहिलो पतिको मृत्युपछि उनी शारीरिक र मानसिक यातनाको सिकार भईन । घर र माइतीबाट उपेक्षित भएकाले उनी विस्तारै विद्रोह गर्दै आसाम पुगिन । उनमा विद्रोहको चेतना पलाउन थाल्यो । उनले आसाम पुगेर फेरि विवाह गरिन् । उनीहरुबाट नैनकला नामकी छोरी जन्मिइन्। त्यसपछि योगमाया सामाजिक क्रियाकलापमा सहभागी हुन थालिन् । त्यस समयमा सबैभन्दा प्रचलित सामाजिक गतिविधिका रूपमा पूजा प्रार्थना आदि रहेका थिए । उनले यस्ता क्रियाकलापमा सक्रिय सहभागिता जनाउँदै नेतृत्वको भूमिका निर्वाह गरिन् । यसरी योगमाया आध्यात्मिक विषयमा आकृष्ट भइन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ग) योगमायाको साधना र तपस्याको बारेमा उल्लेख गर्नुहोस् ।</h4>योगमाया सन्यासी भएपछि उनले तपस्याका निराहार, जलाहार, अल्पहार जस्ता विधिहरूको प्रयोग गरिन । उनमा धारातवाह प्रवचन दिन सक्ने खुबि थियो । भोजपुर आसपासका धेरै मानिसहरू उनको प्रवचन सुन्न आउन्थे । उनी उफ्रौलीटारको फराकिलो जमिनमा सरिन र भक्तजनहरूलाई समेट्ने गरी कटी पनि निर्माण गरिन् । उनले शरीरलाई मौसम र वातावरणअनुसार समायोजन गर्न कहिले कैयौ दिन अरुण नदीमा आधा शरीर डुबाएर बस्थिन्, कहिले गर्मी याममा पञ्चारित ताप्थिन । यस्ता कठोर तपस्याले उनलाई दृड बनाउँथ्यो । उनले भोजपुरकै उच्च पहाडी क्षेत्रमा चायाँबोटे सिरान तोरीबारीको छेउको अग्लो थुम्कामा बसेर २३ दिनसम्म तपस्या गरिन् । यी साधना र तपस्याको मुख्य र उद्देश्य जीवनको लोभ र मोहबाट मुक्त हुँदै समाजको सुधारको चाहना थियो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">घ) योगमायाको अग्निसमाधिको योजना कसरी असफल भयो ?</h4>योगमायाको अग्निसमाधि हुनुभन्दा एकदिन पहिले नै धनकुटाबाट वडाहाकिम साधव समसेरको नेतृत्वमा खटिआएको र भोजपुरबाट समेत खढिएको ठूलो फौजले घेरा हाली उक्त अग्निमाथि प्रतिबन्ध लगायो । त्यसैले योगमायाको अग्निसमाधिको योजना असफल भयो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ङ) योगमायाको जेवनीबाट पाइने शिक्षा के हो ?</h4>जस्तो सुकै कठिन परिस्थिति आए पनि हाम्रो हामी कहिल्यै पछाडी हट्नु हुँदैन, अगाडि बढ्नुपर्छ अनि मात्र हाम्रो जीवन सुन्दर र शान्त बन्न पुग्छ भन्ने कुरा जीवन उनको जीवनीबाट शिक्षा पाउन सकिन्छ । उनले औपचारिक शिक्षा हासिल गर्न नसकेपनि स्वअनुभव र स्वसिकाइकाका माध्यमबाट धेरै ज्ञान प्राप्त गरिन। उनले योगसाधना, ध्यान, चिन्तनद्वारा समाजलाई नयाँ बाटो, विकासतर्फ लगिन। योगमायाको जीवनीबाट हामीले नराम्रो व्यवहार प्रति विरोध गर्नुपर्छ, स्वसिकाइ र स्वअनुभवद्वारा पनि धेरै कुराहरुको ज्ञान प्राप्त गर्न सकिन्छ भन्ने शिक्षा प्राप्त गर्न सकिन्छ ।<div class="ads" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="margin-top: 30px; margin-bottom: 30px; text-align: center;"></div><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">९. व्याख्या गर्नुहोस् :</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क) यी तपस्याका विविध ……………………<br>…………चाहना राख्नु थियो ।</h4>प्रस्तुत गद्यांश कक्षा ११ को नेपाली पाठ्यपुस्तकमा सङ्कलित `योगमाया´ नामक जेवानीबाट लिइएको हो । यस जीवनीका लेखक यसै पाठ्यपुस्तकका लेखक हुन् । प्रस्तुत व्याख्यांश योगमायाको योगसाधनाको चर्चा गर्ने प्रसङ्गमा आएको हो ।<br><br>योगमायाको विवाह सामाजिक प्रचलन अनुसार ७ वर्षको उमेरामा भएको थियो । विवाह भएको २ वर्ष उनको पतिको मृत्यु भयो । उनी किशोरावस्थामै समाजको र घरपरिवारको तिरस्कारले गर्दा शारीरिक र मानसिक यातनाको समेत सिकार भइन् । समाज र घरपरिवार बरले धेरै अत्याचार गर्न थालेपछि उनी आसाम भन्ने ठाउँमा गइन् । त्यहाँ उनको दोस्रो विवाह भयो । विवाह गरेको केही वर्षपछि फेरि उनको पतिको मृत्यु भयो र अकस्मात डोटेल थरका एउटा व्यक्ति आइपुगे। ती व्यक्तिले विवाहको प्रस्ताव राखे तर उनले स्वीकार गरिन् । उनीहरूको ‘नैनकला’ नामकी छोरी पनि जन्मिइन । पहिला चुपचाप बस्ने योगमाया विवाहपछि सामाजिक क्रियाकलापमा पनि सहभागी हुन थालिन् । यसैबिच उनी प्युठानको स्वर्गद्वारीमा रहेको महाप्रभु अभयानन्द द्वितीकहाँ पुगी दिक्षा लिइन् र सन्यासी बनिन् । सन्यासी बनेपछि घरायसी वातावरण त्याग गर्नुपर्ने भएकोले उनी कुनै शान्त ठाउँमा कुटि बनाएर एक्लै बस्न थालिन । जीवनका लोभ र मोहबाट मुक्त भइन् र उनले समाज सुधारको चाहना राख्न थालिन् । समाजमा भएको विभिन्न कुरिती, कुसंस्कृति, धार्मिक, सामाजिक, प्रशासनिक, आर्थिक तथा राजनीतिक क्षेत्रका विकृतिहरू प्रति विरोध गर्न थालिन र ती कुरिती हटाउन थालिन् ।<br><br>त्यसैले योगमायाले आफ्नो समाजसुधारको चाहानालाई मुर्त रुप दिन जीवनमा लोभ र मोह बाट मुक्त भइ कठोर भन्दा कठोर तपस्याका विभिन्न मोडहरुलाई अङ्गाल्दै विद्रोह गरीन् । यसबाट व्यक्तिगत स्वार्थबाट माथी उठी राष्ट्रिय स्वार्थलाई सर्वोपरि ठान्नुपर्ने सन्देश पाईन्छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१०. सत्यनिष्ठा र समतामूलक समाजको स्थापनामा योगमायाले दिएको योगदानको चर्चा गर्नुहोस् :</h4>योगमाया योगसाधना , तपस्या , ध्यान र सामाजिक व्यवहारका माध्यमबाट सती प्रथा, दास प्रथा, छुवाछूत जस्ता कुरीती र कुसंस्कारबाट मुक्त न्याय र समातामूलक विभेदरहित समाज निर्माणका लागि सचेत विद्रोह गर्ने नेतृत्व हुन् । योगमाया समाज सुधारका लागि अथक संघर्ष गर्ने एक सचेत ऐतिहासिक योगसाधना हुन् । योगमायाको योगसाधना र तपस्याको मुख्य उदेश्य नै साधना प्राप्ति र जीवनका सबै प्रकारका लोभ र मोहबाट उन्मुक्त भइ समाजमा व्याप्त धर्मिक, सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक क्षेत्रका विकृति र विसङ्गतिको अन्त्य गरी छुवाछूतरहित, शोषणरहित, भ्रष्टाचाररहित न्याय र समतामूलक समाज निर्माणको चाहना थियो । योगमायाले सानैदेखि भोगेका विकृति र विसङ्गतिका कारण आर्थिक समाजिक संजालबाट मुक्त भइ वैराग्य चेतलाई सार्थकता प्रदान गर्न नै योग साधना र तपस्या गर्न योजना बनाएकी हुन् । तपस्याका लागि आफ्नै जन्मथलो उपयुक्त ठानी मझुवावेँसीमा पुगेकी हुन् । उनी त्यही सामाजिक पूजा, पुराण , चौतारीमा प्रयोग गर्नुका साथै समाजमा पुरुषहरुसँग शास्त्रार्थ वहस गर्ने गर्थिन् । यसै क्रममा महाप्रभु अभियानन्दसँग दिक्षा लिई सन्यासी बनी कुटी बनाएर एक्लै बसी योगसाधना गर्न थालिन् । उनले निराहार, जलाहार, अल्पहार जस्ता तपस्याका विधिहरु अपनाउँथिन् । कैयौं दिन अरुण नदीमा आधा शरीर डुबाएर बस्थिन् त कहिले गर्मी याममा पञ्चाग्नि ताप्थिन्। यसरी योगमायाले कठोर योगसाधना र तपस्या गर्नुको उदेश्य साधना प्राप्ति , मोहबाट उन्मुक्ति र समाज सुधार गरी सत्यनिष्ठा र न्यायमूलक समाज निर्माण गर्नु थियो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">११. दिइएको अनुच्छेद पढ्नुहोस् र सोधिएका प्रश्नहरुकोलेख्नुहोस् ।</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क) सञ्चारका माध्यम तथा यातायतका साधनाले संसारलाई कसरी नजिक बनाएको छ ?</h4>सञ्चार माध्यमका साधनले संसारका कुनाकुनामा तुरुन्तै सम्पर्क गरी घरैमा बसी बसी कुराकानी गर्न, विश्वमा भएका घटनाहरूको समाचार हेर्न र सन्न सक्ने भएर संसारलाई नजिक बनाएको छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ख) यन्त्रमानवले मानिसलाई कसरी सघाउँछ ?</h4>यन्त्रमानले मानिसलाई वैज्ञानिक, औद्योगिक, घरायसी आदि विविध क्षेत्रमा मानिसले जस्तै काम गरेर सघाउँछ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ग) वैज्ञानिक क्षेत्रमा भएको आशातीत प्रगतिले मानव जीवनलाई कस्तो बनाएको छ ?</h4>वैज्ञानिक क्षेत्रमा भएको आशातीत प्रगतिले मानव जीवनलाई धरायसी कामदेखि लिएर कृषि, उद्योग वाणिज्य आदि क्षेत्रमा सुखी, सम्पन्न र सुविधायुक्त बनाएको छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">घ) `वैज्ञानिक´ र `अनुसन्धान´ शब्दको निर्माण प्रक्रिया देखाउनुहोस् ।</h4>वैज्ञानिक : ( विज्ञान + इक )<br>अनुसन्धान : ( अनु + सन्धान )<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१२. दिइएको अनुच्छेद पढ्नुहोस् र सोधिएका प्रश्नहरुकोदिनुहोस् :</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क) सरकारले किन निषेधाज्ञा जारी गरेको छ ?</h4>सरकारले महामारीको समय भएकाले निषेधाज्ञा जारी गरेको छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ख) जयमङ्गलले कसरी सनाखत गरेर हिँड्छ ?</h4>जयमङ्गलले हदम्यादको कुरै नबुझी सनाखत गरेर हिँड्छ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">ग) माथिको पाठमा `ऊ´ भनेको को होला ?</h4>माथिको पाठमा ऊ भनेको जयमङ्गल हो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">घ) शब्दकोशको सहायता लिई माथिका पाठमा आएका गाढा शब्दहरुको अर्थ लेख्नुहोस् ।</h4><br><b>निषेधाज्ञा</b><br>कुनै सङ्कटको स्थितिमा मालसमानको आयातनिर्यात परिवहनमा प्रतिबन्ध लगाइने सरकारी आदेश<br><br><b>इजलास</b><br>अदालत, न्यायालय<br><br><b>कायलनामा</b><br>कसुर वा गल्ती स्वीकार गरी लेखिदिने कागत, अपराध<br><br><b>गैरन्यायिक</b><br>न्यायको विपरीत भएको<br><br><b>उत्प्रेषण</b><br>तल्लो तहको अदालतले गरेका कारवाईको पुनरावलोकन गर्ने समादेश<br><br><b>मुल्तबी</b><br>अर्को कारवाहीको टुङ्गो लागेपछि किनारा लगाउने गरी स्थगित गरिएको मुद्दामामिला<br><br><b>जमानी</b><br>जमान गर्ने व्यक्ति<br><br><b>हदम्याद</b><br>आखिरी म्याद<br><br><b>सनाखत</b><br>अड्डाखानामा सम्बन्धित व्यक्तिका सामुन्ने यो काम मैले गरेको हु भन्ने लेखी गरिने सहीछाप<br><br><b>पेटबोली</b><br>निवेदनपत्र , फिरादपत्र<br><br><b>वन्दसवाल</b><br>व्यक्तिको वकपत्र<br><br><b>सकारनामा</b><br>मन्जुरनामा<br><br><b>दरपिठ</b><br>अड्डाअदालतमा दर्न लगिएका फिराद वा नालिस<br><br><b>महामारी</b><br>सङ्क्रामक<br><br><b>हाजिरजमानी</b><br>कुनै अपराधमा लागेको मानिस अड्डाले खोजेको बखत हाजिर गराउँला भनी बिचको मानिसले आफू जमानी भइ लेखिदिने कागज<div class="ads" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="margin-top: 30px; margin-bottom: 30px; text-align: center;"></div><h3 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">व्याकरण</h3><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">नामयोगी</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१. दिइएका वाक्यमा नामयोगी पहिचान गरी लेख्नुहोस् ।</h4><br>क) उनीहरुसित बन्दुक छ ।<br><b>सित</b><br><br>ख) छानामाथि घिरौंला छ ।<br><b>माथि</b><br><br>ग) रमेश घाटतर्फ लाग्यो ।<br><b>तर्फ</b><br><br>घ) रुखबाट पात झर्‍यो ।<br><b>बाट</b><br><br>ङ) ऊवाहेक कोही बोलेलन् ।<br><b>वाहेक</b><br><br>च) जीवनभरि सुख पाइएन ।<br><b>भरि</b><br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">२. दिइएको जीवनीको अंशबाट दशओटा नामयोगी टिप्नुहोस् ।</h4>अनुसार, सम्म , बाट , सँग , पछि , बाहिर, सहित, प्रति, माथि, पट्टी ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">३. `योगमाया´ पाठबाट दशओटा नामयोगी टिपी वाक्यमा प्रयोग हर्नुहोस् ।</h4>सम्म : मेरो घरबाट विद्यालयसम्म पुग्न एक घण्टा पैदल हिडेर जानुपर्छ ।<br>बाट : रुखबाट पात तल खस्यो ।<br>सित : रामले पैसा नभएर आफ्नो साथीसित सापट माग्यो ।<br>सँग : हामी आफ्नो हकमा लड्दा कोहीसँग पनि डराउनु हुँदैन ।<br>वाहेक : सीतावाहेक कोही बोलेनन् ।<br>भरि : आज रातभरि पानी पर्यो ।<br>तर्फ : हरि सथीको घरतर्फ लाग्यो ।<br>माथि : टेबलमाथि किताब छ ।<br>समेत : घरबाट आमासँग बहिनी समेत पोखरा आएकी रहेछिन् ।<br>अनुसार : तिमी मैले भनेअनुसार काम गर ।<div class="ads" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="margin-top: 30px; margin-bottom: 30px; text-align: center;"></div><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">क्रियायोगी</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१. दिइएका क्रियायोगी पहिचान गरी लेख्नुहोस् ।</h4>हिजो, पारि, भर्खर, त्यता, ढिलो, ज्यादै, बिस्तारै, डराइडराइकन, पढ्न आदि ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">२. दिइएको अनुच्छेदबाट बाह्रओटा क्रियायोगी टिप्नुहोस् ।</h4>अस्ति, निकै, ढिलो, घर, गल्लीमा, यत्रतत्र, राति, अबेर, लडखडाउँदै, त्यहाँ, ज्यादै, राम्ररी ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">३. पाठमा प्रयुक्त दसओटा क्रियायोगी टिपी वाक्यमा प्रयोग गर्नुहोस् ।</h4><br><b>घरमै :</b>&nbsp;योगमाया मानिसक र शारीरिक यातना सहदैँ १४ वर्षसम्म घरमै बसिन् ।<br><br><b>माइत :</b>&nbsp;सासू र नन्दको यातना सहन नसकेछि योगमाया माइत गएकी थिइन् ।<br><br><b>पलाउन :</b>&nbsp;योगमायामा बिस्तारै विद्रोहको चेतना पलाउन थाल्यो ।<br><br><b>पुगेर :</b>&nbsp;योगमाया आसाम पुगेर एक्लो महशुस गरिन् ।<br><br><b>फर्काउन :</b>&nbsp;योगमायालाई आफ्नै घर फर्काउन प्रयत्न गरियो ।<br><br><b>नपाउँदै :</b>&nbsp;योगमाया पति भनेर चिन्न नपाउँदै विधुवा भइन् ।<br><br><b>गर्न :</b>&nbsp;योगमायाले नयाँ समाजको निर्माण गर्न धेरै तपस्या गरेकी थिइन् ।<br><br><b>खुलेरै :</b>&nbsp;चन्द्र समसेरको दासप्रथा उन्मुलनको घोषणालाई योगमायाले खुलेरै प्रशंसा गरीन्।<br><br><b>बिस्तारै :</b>&nbsp;योगमायाले बिस्तारै विद्रोहको आवाज उठाउन थालिन् ।<br><br><b>जमिनमा :</b>&nbsp;उफ्रौलिटारमा रहेको फराकिलो जमिनमा योगमाया सरिन् ।<div class="ads" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="margin-top: 30px; margin-bottom: 30px; text-align: center;"></div><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">संयोजक</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१. दिइएका वाक्य पढी संयोजक पहिचान गर्नुहोस् ।</h4>क) र<br>ख) तापनि<br>ग) एवं<br>घ) वा<br>ङ) अनि<br>च) तर<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">२. योगमाया पाठबाट दशओटा संयोजक टिपोट गर्नुहोस् :</h4>र, तथा, त्यसैले, तर, भन्ने, पनि, भनि, तथापि, अनि, जहाँ-त्यहीँ ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">३. दिइएका संयोजक राखी वाक्य बनाउनुहोस् ।</h4><br><b>नत्र :</b>&nbsp;तिमी पढ्न जानेभए जाऊ नत्र म बुबालाई भनिदिन्छु ।<br><br><b>किन्तु :</b>&nbsp;देश विकासका लागि असल नेता हुनुपर्छ किन्तु देशमा असल नेताको अभाव देखिन्छ ।<br><br><b>यद्यपि :</b>&nbsp;यद्यपि मेरो घर घोराही होइन , तर म त्यहीँ बस्ने गर्छु ।<br><br><b>पनि :</b>&nbsp;म पनि तिमीसँग खेल्न जान्छु ।<br><br><b>किनभने:</b>&nbsp;राम आज पढ्न गएको छैन किनभने ऊ बिरामी छ ।<br><br><b>कि…कि :</b>&nbsp;कि काम गर कि राम्रोसँग पढ ।<br><br><b>तथापि :</b>&nbsp;राम विदेश जान्छु भन्थ्यो तथापि व्यवसाय गरेर बसेछ ।<br><br><b>न….न :</b>&nbsp;न तिमी राम्रोसँग पढ्छौ न व्यवसाय गर्छौ ।<br><br><b>भान्ने :</b>&nbsp;पढेर जागिर नै गर्नुपर्छ भन्ने सोचाइ गलत हो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">४. किन्तु , त्यसैले, जब…तब, किनभने, जहाँ …त्यहाँ प्रयोग गरी आफ्ना परिवारका बारेमा एक अनुच्छेद लेख्नुहोस् ।</h4>म परिवारको पहिलो सदस्य हुँ किन्तु मैले पारिवारिक दायित्व अझै पनि बोध गर्न सकेको छैन । मेरो बुबा जागिरे हुनुहुन्छ त्यसैले मलाई आर्थिक समस्या पनि परेको छैन । जब बाबा अफिसबाट घर फर्किनुहुन्छ तब सधैं फलफूल किनेर ल्याउनुहुन्छ । हामी शनिबार घुम्न जान्छौं किनभने बाबाको अफिस छुट्टी हुन्छ । हामी जहाँ घुम्न जान्छौं त्यहाँ मैले कुनै न कुनै सामान किनेकै हुन्छु ।<div class="ads" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="margin-top: 30px; margin-bottom: 30px; text-align: center;"></div><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">विस्मयादिबोधक</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१. दिइएका वाक्य पढी विस्मयादिबोधक पहिचान गर्नुहोस् ।</h4>क) आहा!<br>ख) हरे!<br>ग) छ्या!<br>घ) आत्था!<br>ङ) स्याबास!<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">२. दिइएका खाली ठाउँमा मिल्ने विस्मयादिबोधक राखी वाक्य पूरा गर्नुहोस् ।</h4>क) उफ्! कस्तो गर्मी ।<br>ख) धिक्कार! तिम्रो यो जिन्दगीलाई ।<br>ग) आहा! कति सुन्दर अक्षर ।<br>घ) आत्थु! कति चिसो हावा ।<br>ङ) छि:! कस्तो दुर्गन्धित कोठा ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">३. दिइएका विस्मयादिबोधक राखी वाक्य बनाउनुहोस् ।</h4>क) आम्मा धन्नै लडेको ।<br>ख) स्याबास! तिमीले राम्रो काम गर्यौ ।<br>ग) आब्बुइ! कति ठूलो सर्प ।<br>घ) छिछी! कति फोहोर कोठा ।<br>ङ) ऐया! कस्तो पेट दुख्यो ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">निपात</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१. दिइएका वाक्य पढी निपात पहिचान गर्नुहोस् ।</h4>क) पो<br>ख) त<br>ग) रे<br>घ) लौ<br>ङ) क्यार<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">२. दिइएको खाली ठाउँमा मिल्ने निपात राखी वाक्य पूरा गर्नुहोस् ।</h4>क) खै , मलाई केही थाहा छैन ।<br>ख) ल , आजलाई बिदा ।<br>ग) ऊ त आजै आउँछ ।<br>घ) ऊ डाक्टर नै हुन चाहन्छ ।<br>ङ) तँलाई पो केही चाहिँदैन ।<br>च) तिमी पनि हिजो आयौ र ?<br>छ) उनीहरु सहरमै बस्छन् रे ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">३. दिइएका निपातहरुलाई अर्थ खुल्ने गरी वाक्यमा प्रयोग गर्नुहोस् ।</h4>रे : तिम्रो त आजकल अनलाइनबाट पढाई हुन्छ रे ।<br>क्यारे : भाइ त आज खेल्न जान्न क्यारे ।<br>है : नानू चाडै घर जाऊ है ।<br>अरे : श्याम त विदेश गयो अरे ।<br>नि : मपनि तिमीसँग जान्छु नि ।<br>पो : तिमीलाई पो केही चाहिदैन ।<br>ज्यादै : आज म ज्यादै खुशी छु ।<br>ला : ला भात बसाएर भाहिर आएको भित्र भात त डढेछ ।<br>खै : खै मैले राखेको सामान कता छ ।<div class="ads" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="margin-top: 30px; margin-bottom: 30px; text-align: center;"></div><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">पदवर्गसम्बन्धि थप अभ्यास</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">१. रेखाङ्कन गरिएका पदहरुको पदवर्ग पहिचान गरी लेख्नुहोस् ।</h4><br><b>क)</b><br>स्याबास : विस्मयादिबोधक<br>नै : निपात<br>भन्ने : संयोजक<br>विश्वास : नाम<br>त्यो : विशेषण<br>झलझली : क्रियायोगी<br><br><b>ख)</b><br>तिर : नामयोगी<br>फर्केर : क्रियायोगी<br>सक्छ : क्रियापद<br>अरुहरु : सर्वनाम<br>अनौठो : विशेषण<br>र : निपात<br><br><b>ग)</b><br>प्रचुर : विशेषण<br>तापनि : संयोजक<br>यिन : सर्वनाम<br>सम्म : नामयोगी<br>राम्ररी : क्रियायोगी<br>शङ्का : नाम<br><br><b>घ)</b><br>गरिबको : विशेषण<br>माथी : क्रियायोगी<br>सुन्दर : विशेषण<br>किनभने : संयोजक<br>सँग : नामयोगी<br><br><b>ङ)</b><br>वाटाभरि : क्रियायोगी<br>सामल : नाम<br>अनि : संयोजक<br>आइपुगेर : क्रियायोगी<br>हामी : सर्वनाम<br>कहाँ : क्रियायोगी<br>भाग्यो : क्रियापद<br><br><b>च)</b><br>अग्ला : विशेषण<br>कलकल : क्रियायोगी<br>सँग : नामयोगी<br>सबै : विशेषण<br>पर्यटक : नाम<br>स्वागत : नाम<br>र : निपात<br><br><b>छ )</b><br>अरु : सर्वनाम<br>सर्वथा : क्रियायोगी<br>हुन्छ : क्रियापद<br>तर : संयोजक<br>पूर्वक : नामयोगी<br>यो : विशेषण<br>यिनी : सर्वनाम<br><br><b>ज )</b><br>आहा : विस्मयादिबोधक<br>यहाँ : सर्वनाम<br>असाध्यै : क्रियायोगी<br>सुनाउनुभयो : क्रियापद<br>भनेर : संयोजक<br>उन : सर्वनाम<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">रुपायन</h4><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">२. दिइएको अनुच्छेदलाई स्त्रीलिङ्गमा परिवर्तन गर्नुहोस् :</h4>भान्जी बजार गइन् । उनले त्यहाँ साथीहरुलाई भेटिन् । साथीहरुसँग धेरै बेर कुराकानी गरीन् । कुराकानी कै क्रममा उनले समय वितेको पत्तै पाइनन् । उनी हतार हतारकिनमेल गरेर घर फर्किन् ।<br><br><h4 data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 64, 128);">३. दिइएको अनुच्छेदलाई तृतीय पुरुषमा परिवर्तन गर्नुहोस् :</h4>उनीहरु समयमै विद्यालय पुगे । विद्यालयमा पुगेर उनले सबै सामानकोनिरीक्षण गरे । त्यसपछि शिक्षकको निर्देशनअनुसार उनीहरुले परियोजना कार्य गर्न थाले । यश क्रममा उनीहरुले नयाँ नयाँ वैज्ञानिक तथ्यहरु फेला पारे ।</div><div class="content" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 51, 102); font-family: &quot;Segoe UI&quot;, Tahoma, Geneva, Verdana, sans-serif; margin: auto; max-width: 1000px;"><br></div><div class="content" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 51, 102); font-family: &quot;Segoe UI&quot;, Tahoma, Geneva, Verdana, sans-serif; margin: auto; max-width: 1000px;">Download NEB Resource App for More:</div><div class="content" data-original-attrs="{&quot;style&quot;:&quot;&quot;}" style="color: rgb(0, 51, 102); font-family: &quot;Segoe UI&quot;, Tahoma, Geneva, Verdana, sans-serif; margin: auto; max-width: 1000px;">Thank You.</div>